Khi nhu cầu sử dụng thiết bị điện ngày càng cao, việc nâng cao nhận thức về an toàn điện càng trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Aptomat hay cầu dao tự động là một thiết bị đóng vai trò vô cùng quan trọng trong đảm bảo an toàn điện. Chúng ta có thể ví Aptomat như một người hùng thầm lặng trong hệ thống điện. Vậy Aptomat là gì mà quan trọng như vậy? Cấu tạo, nguyên lý làm việc, chức năng của Aptomat là gì? Những thiết bị điện gia dụng nào nên sử dụng Aptomat? Hãy cùng HISVN khám phá ngay những thông hữu ích về Aptomat – “Người hùng thầm lặng” trong hệ thống điện để bảo vệ an toàn cho gia đình bạn nhé!
Aptomat là gì?
Aptomat là tên gọi bắt nguồn từ tiếng Nga, có nghĩa là cầu dao tự động hay thiết bị đóng ngắt tự động. Trong tiếng Anh, nó được gọi là CB (Circuit Breaker).
Giống như tên gọi, Aptomat là thiết bị đóng ngắt tự động, có chức năng bảo vệ hệ thống điện. Nó hoạt động bằng cách ngắt dòng điện khi vượt quá giới hạn cho phép, do đó ngăn chặn việc cung cấp năng lượng cho tải và làm hỏng mạch điện.
Aptomat hay cầu dao tự động có chức năng bảo vệ hệ thống điện.
Ví dụ: Bạn cắm và sử dụng cùng lúc nhiều thiết bị điện như quạt, máy sấy tóc, nồi cơm điện, bàn ủi trong một ổ cắm. Khi đó sẽ xảy ra hiện tượng quá tải điện và Aptomat sẽ tự động ngắt mạch. Nguồn điện cung cấp cho các thiết bị điện này sẽ bị cắt ngay lập tức.
Cấu tạo của Aptomat
Có nhiều loại Aptomat nhưng chúng thường có cấu tạo giống nhau, gồm hai cấp tiếp điểm (tiếp điểm chính và hồ quang) hoặc ba cấp tiếp điểm (tiếp điểm chính, tiếp điểm phụ và hồ quang). Khi Aptomat đóng mạch, hồ quang và tiếp điểm chính lần lượt đóng. Khi mạch bị đứt thì quá trình mở các tiếp điểm sẽ bị đảo ngược, cụ thể là tiếp điểm chính mở trước rồi đến hồ quang.
Cấu tạo của Aptomat.
Bên cạnh đó, Aptomat còn có các bộ phận cơ bản như dập hồ quang, bộ truyền động cắt và móc bảo vệ. Việc dập tắt hồ quang thường có hai loại, nửa kín hoặc nửa mở. Thiết bị truyền động cắt có thể được điều khiển bằng tay hoặc cơ điện. Truyền động bằng tay và truyền động bằng cơ điện được thực hiện với dòng diện định mức lần lượt là nhỏ hơn 600V và lên đến 1000V. Cuối cùng, móc bảo vệ có hai loại, rơ le hoặc điện từ. Khi mạch điện có dấu hiệu quá dòng và sụt áp, móc bảo vệ sẽ tác động bằng cách tự động cắt điện. Nhờ vậy, các thiết bị điện cũng tự động cắt điện tránh những sự cố không mong muốn xảy ra.
Nguyên lý làm việc của Aptomat
Tất cả các hệ thống Aptomat đều có nguyên lý làm việc giống nhau. Các móc bảo vệ sẽ ngắt mạch khi phát hiện mạch điện có dấu hiệu quá dòng và sụt áp. Nếu dòng điện qua tiếp điểm thay đổi đột ngột thì từ trường sinh ra trên lò xo (điện áp quá thấp) sẽ giảm đi hoặc lò xo sẽ quá nóng (điện áp cao) khiến các tiếp điểm mở ra và dòng điện sẽ bị cắt.
Nguyên lý làm việc của Aptomat.
Trong trường hợp bình thường, sau khi đóng điện, Aptomat sẽ ở trạng thái đóng tiếp điểm nhờ móc 2 khớp với móc 3 cùng một cụm tiếp điểm động. Khi bật Aptomat ở trạng thái On, với dòng điện định mức nam châm điện 5 và phần ứng 4 không hút.
Trong trường hợp mạch điện quá tải hay ngắn mạch, lực hút điện từ ở nam châm điện 5 sẽ hút phần ứng 4 xuống làm bật nhả móc 3, móc 5 được thả tự do, lò xo 1 được thả lỏng. Khi đó, các tiếp điểm của Aptomat được mở ra, mạch điện bị ngắt.
Đối với Aptomat dùng cho các thiết bị điện gia dụng trong gia đình (dòng điện định mức nhỏ hơn 600A), người dùng sẽ phải dùng tay để điều khiển để thiết bị hoạt động trở lại. Mặt khác, cơ chế điều khiển điện từ thường có ở một số mẫu Aptomat dành cho hệ thống điện có dòng điện cao hơn (lên đến 1000A).
Sau khi xảy ra đoản mạch một thời gian, các lò xo trong móc bảo vệ sẽ trở lại bình thường để các tiếp điểm có thể tiếp xúc trở lại, cho phép dòng điện tiếp tục chạy qua.
Aptomat có lợi ích gì?
Tự động ngắt điện khi phát hiện dòng điện tăng cao đột ngột
Aptomat được thiết kế để ngắt mạch điện tự động khi dòng điện khi có hiện tượng quá tải, ngắn mạch, sụt áp. Nhờ vậy, Aptomat giúp bảo vệ hệ thống điện khi có sự cố xảy ra có thể dẫn đến chập điện, cháy nổ.
Ví du: Khi xảy ra sự cố chập điện, Aptomat sẽ tự động ngắt nguồn điện, ngăn chặn tia lửa điện phát ra và gây hỏa hoạn. Đây là yếu tố quan trọng giúp bảo vệ tài sản và hơn hết là tính mạng con người.
Aptomat sẽ tự ngắt nguồn điện khi có sự cố chập điện xảy ra.
Bảo vệ người sử dụng khỏi nguy cơ điện giật
Aptomat chống giật có khả năng ngắt nguồn điện ngay lập tức khi phát hiện bất kỳ sự mất cân bằng nào. Điều này đảm bảo an toàn và giúp bảo vệ người dùng khỏi nguy cơ bị điện giật. Ngoài ra, khi có dòng điện bị rò rỉ xuống đất hay người bị giật điện, thiết bị này sẽ đóng ngắt điện tự động để bảo vệ con người.
Bảo vệ cá thiết bị điện khỏi nguy cơ hư hỏng
Trong quá trình sử dụng các thiết bị điện (tivi, máy giặt, điều hòa,…) sẽ không tránh khỏi những sự cố xảy ra. Các trường hợp đó có thể là tăng áp đột ngột do sét đánh hoặc việc tăng cường thiết bị phát điện hòa vào điện lưới, giảm áp do sự cố ở trạm máy phát hoặc sự cố trên đường dây truyền tải điện và nhiều trường hợp khác nữa. Chúng đều là những nguyên nhân làm cho nhiều thiết bị điện bị hỏng.
Tăng áp đột ngột do sét đánh là một trong những nguyên nhân làm cho thiết bị điện bị hỏng.
Tuy nhiên, Aptomat có thể tự ngắt điện khi có sự cố xảy ra, điều mà cầu dao thông thường không làm được. Aptomat sẽ giúp bảo vệ các thiết bị khỏi nguy cơ hư hỏng. Từ đó, góp phần tăng tuổi thọ cho các thiết bị điện.
Hỗ trợ quản lý và kiểm soát hệ thống điện
Aptomat có khả năng định dạng thông tin về các lỗi tình trạng điện học giúp người dùng có thể theo dõi, quản lý và kiểm soát hệ thống điện nhanh chóng. Bên cạnh đó, Aptomat còn có tính năng phân phối giúp hệ thống hoạt động tốt hơn. Tránh tình trạng quá tải hay hao tổn năng lượng, thiết bị.
Aptomat có điều khiển từ xa được không?
Hiện nay, một số Aptomat đã có khả năng giám sát từ xa bằng cách bổ sung các cảm biến tiên tiến. Các loại Aptomat thông minh đã có thể được điều khiển bật/tắt, giám sát dòng điện đi qua từ xa bằng điện thoại thông minh chỉ cần có kết nối mạng. Aptomat thông minh đang được ưa chuộng sử dụng trong các nhà thông minh. Cung cấp nhiều tiện ích, tính năng vượt trội cho người dùng như tiết kiệm điện năng, điều khiển bằng giọng nói, bảo mật cao và đem đến một cuộc sống hiện đại, đầy đủ tiện nghi.
Xu hướng ưa chuộng Aptomat thông minh trong Smarthome.
>>> Xem thêm:
Cảm biến thông minh là gì? Ứng dụng cảm biến trong Smarthome
Công tắc thông minh là gì? Top 3 loại công tắc thông minh đáng mua
Những thiết bị điện gia dụng nên sử dụng Aptomat
Ngày càng có nhiều thiết bị điện ra đời để phục vụ cho nhu cầu của con người. Vì vậy mà số lượng của chúng ngày càng tăng trong mỗi gia đình. Trước hết, bạn hãy điểm qua một loạt những thiết bị điện nào trong nhà của mình có thể gây mất an toàn (thường là thiết bị có công suất cao). Sau đó, hãy cân nhắc lắp đặt Aptomat cho những thiết bị đó. HISVN sẽ đưa ra những gợi ý cho bạn ngay dưới đây:
- Bình nóng lạnh: Thông thường, các gia đình gián tiếp sử dụng bình nóng lạnh có công suất từ 1500W, bình trực tiếp 2500W. Vì công suất cao nên khi khởi động máy có thể gây quá tải điện cho các thiết bị khác trong nhà. Dấu hiệu dễ thấy nhất là đèn bị tối mờ đi trong lúc sử dụng máy. Thêm vào đó, việc lắp máy ở không gian nhiều hơi nước cần phải được đảm bảo an toàn cho người dùng. Vì vậy, bạn nên trang bị Aptomat chống giật cho thiết bị này.
Chọn Aptomat phù hợp với công suất của bình nóng lạnh.
- Điều hòa không khí, bếp điện, máy giặt, tủ lạnh: Các thiết bị này có công suất lớn dẫn đến lượng tiêu thụ điện năng cũng lớn tương ứng. Việc sử dụng Aptomat cho chúng là vô cùng cần thiết bởi khi xảy ra hiện tượng rò điện, chập cháy… Aptomat sẽ tự động ngắt dòng điện cũng như hệ thống điện trong gia đình. Việc lựa chọn Aptomat là điều vô cùng cần thiết vì hầu như gia đình nào hiện nay cũng sử dụng những thiết bị điện gia dụng này.
Tuy nhiên, trước khi lựa chọn bất kì loại Aptomat nào, bạn nên tìm hiểu kỹ về công suất của từng thiết bị điện để lựa chọn Aptomat phù hợp. Thông thường, bạn nên lựa chọn Aptomat có cường độ dòng điện chênh lệch trong khoảng +-30% so với chỉ số ghi trên thiết bị từ nhà sản xuất.
Aptomat là thiết bị đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an toàn điện cho cả hệ thống điện và người sử dụng. Việc sử dụng Aptomat đúng cách và hiệu quả sẽ góp phần bảo vệ tài sản, tính mạng con người và nâng cao tuổi thọ cho các thiết bị điện. Hãy lựa chọn Aptomat phù hợp với nhu cầu sử dụng để bảo vệ bản thân và gia đình ngay từ bây giờ nhé!
